گفتگوی حجت الاسلام کشوری با ماهنامه فرهنگی-تشکیلاتی حلقه وصل
متن حاضر در واقع مربوط است به گفتگوی حجت الاسلام کشوری (دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی) با ماهنامه فرهنگی-تشکیلاتی حلقه وصل در خردادماه 1392 .
فهرست نویسی این جلسه، که ما از آن به تکنولوژی مهندسی معکوس فکر یاد می کنیم، در تاریخ 1392/05/18 توسط آقای سید محمد طه حسینی انجام گرفته است.
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: معرفی اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی
بازخوانی انقلاب، نقطه آغاز در تبیین مسأله الگوی پیشرفت اسلامی
شاید هر وقت نامی از الگوی پیشرفت اسلامی به میان میآید، ناخودآگاه موضوعی بغرنج، دشوار و ثقیل در ذهن خود تداعی میکنیم و به قضاوت مینشینیم که این حرفها برای جامعه نخبگان مناسب است.
سال 85 و بعد از سخنان امام خامنهای در دانشگاه سمنان درباره این موضوع، عدهای از طلاب شهر قم کنار هم جمع شدند و با تشکیل یک شورای راهبردی به این موضوع ورود پیدا کردند. آنها بر مبنای سخنان رهبری، نقشه راه پیشرفت اسلامی را طراحی و اردیبهشت سال گذشته از آن رونمایی کردند. حجتالاسلام کشوری دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت در گفتوگو با ماهنامه فرهنگی - تشکیلاتی حلقه وصل به تبیین ساده الگوی پیشرفت اسلامی پرداخته است که در ادامه میآید. ایشان چنان با زبان ساده و روشن درباره الگوی پیشرفت و نقشه راه توضیح میدهد که باز هم ناخودآگاه جذب این موضوع میشویم و آن را دلنشین و جذاب مییابیم.
***
1- الگوی پیشرفت اسلامی، بیانگر روش تحقق اهداف اسلامی
1-1 سابقه طرح مسأله الگوی پیشرفت اسلامی
مساله الگوی پیشرفت اسلامی به صورت رسمی از سال 1385 در دانشگاه سمنان در سخنان امام خامنهای مطرح شد و برای اولین بار ایشان مقدماتی را مطرح کردند که این مقدمات در سالهای بعد و در سفرهای استانی امام خامنه ای تکمیل شد.
1-2 مسأله الگوی پیشرفت اسلامی همان تفصیل اهداف انقلاب و مشخص نمودن راه و روش رسیدن به آنهاست.
1-2-1 یکسان بودن مساله الگوی پیشرفت اسلامی و مساله انقلاب اسلامی در اجمال
مساله الگوی پیشرفت اسلامی همان مساله انقلاب اسلامی است. انقلاب اسلامی برای چه به وجود آمد؟ هر جوابی که شما به این سوال دادید، همین جواب را هم میتوانید راجع به مساله الگوی پیشرفت اسلامی بدهید.
1-2-2 تفاوت مساله الگوی پیشرفت اسلامی و مساله انقلاب اسلامی در تفصیل
در واقع مساله الگوی پیشرفت اسلامی، تئوریزه شده و جمعبندی شده فکر انقلاب است اما تفاوتی هم وجود دارد. تفاوت در اجمال و تفصیل است. مساله الگوی پیشرفت اسلامی همان مساله انقلاب اسلامی است البته به تفصیل. وقتی تازه میخواستیم انقلاب کنیم، لازم نبوده که به تفصیل راجع به انقلاب بحث کنیم؛ ولی امروز باید به صورت تفصیلی راجع به اهداف انقلاب و روش تحقق آنها بحث کنیم. بحث تفصیلی در مورد انقلاب و اهدافش می شود: مساله الگوی پیشرفت اسلامی!
1-3 لازمه رسیدن به الگوی پیشرفت
1-3-1 بازخوانی انقلاب، نقطه آغاز در تبیین مسأله الگوی پیشرفت اسلامی:
برای رسیدن به الگوی پیشرفت، باید یک دور انقلاب را بازخوانی کنیم و ببینیم به دنبال چیست.
1-3-2 بررسی اهداف انقلاب:
میپرسیم چرا انقلاب کردیم؟
ما انقلاب کردیم که هویت اسلامی و شاخصههایش را -که عدالت یکی از شاخصههای هویت اسلامی است- محقق کنیم.
انقلاب انجام دادیم تا نهاد خانواده را تقویت و احیا کنیم؛ چون جامعه اسلامی بدون نهاد خانواده فرض ندارد.
انقلاب کردیم که زیر بار ظلم نرویم.
1-3-3 تفصیل روش تحقق اهداف انقلاب در الگوی پیشرفت:
حالا همین جوابها را در مسأله الگوی پیشرفت اسلامی به صورت تفصیلی بحث میکنیم.
1-3-3-1 تحقق عدالت، از اهداف انقلاب:
مثلاً اگر در پاسخ به سوال اینکه چرا انقلاب کردیم، بگوییم میخواستیم عدالت را محقق کنیم چون عدالت یکی از شاخصهای هویت اسلامی است.
1-3-3-2 روش تحقق عدالت، از شاخصههای الگو:
در پاسخ به سوال چرا الگوی پیشرفت اسلامی؟ راه و رسم تحقق عدالت را بحث میکنیم. آنجا اجمالی بحث میکردیم؛ یعنی میگفتیم که قصد تحقق عدالت را داریم، بدون بحث از راه تحقق عدالت، از اصل این مسأله مهم بحث میکردیم. ولی در بحث الگوی اسلامی به صورت تشریحی از لوازم تحقق عدالت در اقتصاد و سایر بخشها بحث میکنیم.
1-3-4 استخراج شعارهای اصلی و اساسی انقلاب و مشخص نمودن شیوه رسیدن به آنها در الگو
البته فقط مسأله عدالت مطرح نیست. در الگوی پیشرفت اسلامی شعارهای اصلی و اساسی انقلاب استخراج و بعد شیوه رسیدن به این شعارها مشخص میشود.
1-4 الگوی پیشرفت اسلامی، بیانگر روش تحقق اهداف اسلامی
1-4-1 عدم تحقق آرمانهای انقلاب با روشهای غربی:
جمعبندی انقلاب این است که ما نمیتوانیم آرمانهای انقلاب را با روشهای غربی محقق کنیم.
1-4-2 اسلامی بودن آرمانهای انقلاب
1-4-3 الزام اتخاذ روش اسلامی برای رسیدن به آرمانهای اسلامی
در واقع باطن این حرف این است که چون آرمانهای انقلاب، آرمانهای اسلامی است، برای رسیدن به آن روش اسلامی لازم است.
1-4-4 الگوی پیشرفت اسلامی، بیانگر روش تحقق اهداف اسلامی
در یک کلام الگوی پیشرفت اسلامی، روش تحقق اهداف اسلامی را بحث میکند.
2- محورهای الگوی نظامات ساخت اسلامی:
برای آشنایی با نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی باید بر 9 محور بحثی مسلط شد. (محورهای الگوی ساخت نظامات اسلامی).
2-1 شاهمهره نقشه راه الگوی پیشرفت اسلامی: جهت حرکت انقلاب
مهمترین این 9 مطلب (که به آن «شاهمهره» میگوئیم) تسلط به اصطلاح «جهت حرکت انقلاب اسلامی» است.
2-1-1 الزامات تبیین شاهمهره نقشه راه:
تبیین این اصطلاح نیاز به بحث در محورهای زیر را دارد:
اول اینکه مبنای انقلاب اسلامی چیست؟
دوم اینکه مراحل تحقق این مبنا چیست؟
سوم اینکه موضوع انتقال از هر مرحله انقلاب به مرحله دیگر انقلاب چیست؟
2-1-1-1 مبنای انقلاب اسلامی
مهمترین بخش اصطلاحِ جهت حرکت انقلاب اسلامی، «مبنای حرکت انقلاب اسلامی» است.
2-1-1-1-1 متفاوت بودن مبنای انقلاب با اهداف انقلاب
مبنای انقلاب غیر از اهداف انقلاب است.
2-1-1-1-2 مبنای انقلاب فکر محققکنندهی اهداف انقلاب
هدف انقلاب تحقق اسلام است و اسلام یعنی عدالت، یعنی عزت، یعنی احیای نهاد خانواده و... اما مبنا عبارت از فکری است که محققکننده اهداف است، یعنی آن فکری که انقلاب میخواهد به وسیله آن فکر، اهدافش را محقق کند.
2-1-1-1-3 تبلیغ: مبنای علمای سنتی اسلام برای تحقق هدف
قبل از اینکه انقلاب کنیم، روحانیت داشتیم. وقتی از آنها بپرسید که شما دنبال چه چیزی هستید به شما خواهند گفت که ما به دنبال تحقق اهداف اسلامی هستیم.
حالا اگر از آنها بپرسید شما چگونه میخواهید اهداف انقلاب اسلامی را محقق کنید، سریعاً میگویند اهداف اسلامی را تبلیغ میکنیم؛ یعنی روش و راهکارشان برای محقق کردن اهداف انقلاب، تبلیغ است؛ پس تبلیغ میشود مبنای حوزه سنتی یا جریان فهم سنتی از اسلام.
2-1-1-1-4 نظام سازی اسلامی: مبنای انقلاب اسلامی
حالا ما سوال میکنیم که مبنای انقلاب چیست؟ امام(ره) فرمودند بدون حکومت و بدون نظامسازی، نمیشود اهداف را محقق کرد. پس مبنای انقلاب اسلامی، نظام سازی اسلامی است. وقتی فرق بین قبل و بعد از انقلاب را صحبت میکنیم، میبینیم قبل از انقلاب هم علمای دین به دنبال تحقق اهداف اسلامی بودند ولی به هر دلیل، روششان برای تحقق اهداف انقلاب، تبلیغ بود.
2-1-1-1-5 نوآوری امام خمینی(ره): تغییر مبنا از تبلیغ به نظامسازی
نوآوری امام خمینی(ره) این نبود که بیایند و اهداف جدیدی تعریف کنند، نوآوریشان این بود که مطرح کردند اهداف اسلامی، بدون نظامسازی اسلامی محقق نمیشود.
2-1-1-1-6 تفاوت دو مبنا برای رسیدن به هدف مشترک تحقق اهداف اسلام
پس مبنای انقلاب، غیر از مبنای فهم سنتی از اسلام است ولی هر دو اهداف مشترک دارند.
2-1-1-1-7 محدود بودن کارآمدی تبلیغ در مقایسه با نظامسازی برای تحقق کامل اهداف اسلامی
مثالی میزنم. یکی از اهداف اسلامی، دفاع از مظلوم است. آیا در دنیای امروز با تبلیغ میتوان از مظلوم دفاع تام کرد؟ یا باید ساختارهای اجتماعی داشته باشیم؟ اگر ساختارهای تشکیلاتی، امنیتی، نظامی و تبلیغی نداشته باشیم، حتی نمیتوانیم از خودمان دفاع کنیم؟
حفظ عزت، یک هدف اسلامی است اما با گفتن و تبلیغ محقق نمیشود.
تبلیغ اسلامی یکسری کارآمدیهای محدود دارد؛ ولی نظامسازی اسلامی فکر محققکننده کامل اهداف اسلامی است.
2-1-1-1-8 لزوم تغییر تمامی نظامات در مبنای انقلاب
پس مبنا یعنی فکر محققکننده اهداف. انقلاب اسلامی با مبنای نظامسازی اسلامی ورود پیدا کرده است و فکر اصلیاش نظامسازی است. نظامات آموزشی، نظامات امنیتی، نظامات سیاسی، نظامات فرهنگی و غیره و همه اینها را باید محقق کند.
2-1-1-2 مراحل تحقق مبنای انقلاب اسلامی
حالا سوال دیگر؛ مبنای حرکت انقلاب اسلامی که نظامسازی است در چند مرحله محقق میشود؟
2-1-1-2-1 پنج مرحله تحقق مبنای انقلاب اسلامی
امام خامنهای این بحث را مطرح کردند که نظامسازی اسلامی در پنج مرحله محقق میشود:
1- مرحله انقلاب اسلامی
2- مرحله نظام اسلامی
3- مرحله دولت اسلامی
4- مرحله جامعه اسلامی
5- مرحله امت اسلامی
2-1-1-2-2 مرحله کنونی تحقق مبنای انقلاب اسلامی: دولت اسلامی
بر اساس تقریر ایشان، ما در مرحله دولت اسلامی هستیم. در نقشه راه در یک بحث مفصل، این مراحل را معنا کردهایم: که مثلاً دولت اسلامی یعنی چه؟ مرحله نظام اسلامی یا مرحله جامعه اسلامی یعنی چه؟ اینها جزء قسمت دوم جهت هستند.
2-1-1-3 موضوع انتقال از هر مرحله به مرحله دیگر
قسمت سوم از مفهوم جهت هم، بحث از موضوع انتقال هر مرحله به مرحله دیگر است، که بحث راجع به این موضوع را به وقت دیگری موکول میکنیم.
2-1-1-3-1 تولید الگوی پیشرفت اسلامی: موضوع انتقال از مرحله دولت اسلامی به مرحله جامعه اسلامی
ولی به صورت اجمال باید بدانیم که موضوع انتقال از مرحله دولت اسلامی به مرحله جامعه اسلامی، تولید الگوی پیشرفت اسلامی است. این یعنی ما بدون الگوی پیشرفت نمیتوانیم به جامعه اسلامی مدنظر انقلاب برسیم. بنابراین باید بپرسیم که الگوی پیشرفت چگونه تولید میشود؟
3- تمرکز روی موضوعات جهتساز؛ راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی
وقتی از نقشه راه سوال میشود که چگونه الگوی پیشرفت اسلامی را تولید کنیم؟ جواب ما یک کلمه است: پردازش موضوعات جهتساز!
3-1 تعریف موضوعات جهتساز
موضوعات جهتساز یعنی چه؟ یعنی موضوعاتی که یا «همه» مردم، همین الآن، به آن فکر میکنند یا «بخشی» از جامعه روی آن موضوع فکر میکند.
3-1-1 پیشگیری از جرم یکی از موضوعات جهتساز
مثلاً موضوعی به اسم پیشگیری از جرم داریم که قوهقضاییه به عنوان بخشی از جامعه روی آن فکر میکند یا مثلاً موضوع اقتصاد که همه مردم به آن فکر میکنند.
3-1-2 موضوعات جهتساز غیر قابل انکارند
موضوعات جهتساز به صورت فنی عبارتند از موضوعات غیرقابلانکار؛ یعنی مثلاً شما و خانوادهتان سر سفره شام راجع به اقتصاد صحبت میکنید. این مساله ذهن خانواده شما را هم درگیر کرده. اگر با بقال سر کوچه هم صحبت کنی، میبینی ذهن او هم درگیر است.
3-2 علت اتخاذ روش تمرکز روی موضوعات جهتساز، به عنوان راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی
راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی، تمرکز روی موضوعات جهتساز است و ما استدلالی برای این قضیه داریم.
3-2-1 قابل فهم بودن:
استدلال ما این است که اگر روز اول به مردم یا نخبگان بگوییم بیایید روی موضوع پیشرفت الگوی اسلامی فکر کنیم، کسی اصلاً معنای موضوع الگوی پیشرفت اسلامی را متوجه نمیشود.
3-2-2 مورد نیاز عامه بودن:
پس مجبوریم از جایی شروع کنیم که جامعه به آن مساله نیاز دارد. وقتی روی موضوعات جهتساز متمرکز شوید، همه مردم به حرف شما توجه میکنند و اصلاً حرف هم نزنی روی آن موضوع فکر میکنند.
3-2-3 عدم نیاز به فرهنگسازی:
اگر از اینجا شروع کنیم، دیگر نیازی به فرهنگسازی برای توجه به مسأله الگوی پیشرفت نداریم.
3-3 عدم شروع بحث از موضوعات جهتساز بزرگترین ضعف کارهای فرهنگی ما
یکی از بزرگترین ضعفهای فرهنگی ما این است که بحث را از موضوعات جهتساز شروع نمیکنیم و میخواهیم با جایزه و مسابقه و اردو، توجه اولیه به موضوع ایجاد کنیم.
3-4 غیرقابل انکار بودن مساله، شرط لازم برای جهتساز بودن آن
اما آیا باید به هر مساله غیرقابلانکاری توجه کنیم؟ مثلاً مساله متروی تهران و رفتوآمد که همه مردم به آن توجه دارند؛ قطعاً نه!
3-5 لزوم قابل ترجمه بودن موضوع جهتساز به بحث الگو
باید به مسائل غیرقابلانکاری توجه کنیم که قابل ترجمه به بحث الگو باشد یعنی با بحث الگوی ادارهی کشور و الگوی پیشرفت ارتباط داشته باشد.
3-6 مزیت تمرکز روی موضوعات جهتساز برای مساله الگو
اگر این کار را کنیم، با هر موضوع جهتساز، توجه بخشی از جامعه را به مساله الگو جلب میکنیم و از زاویه آن موضوع جهتساز، مساله را در ذهنش متبلور میکنیم.
3-7 تعداد موضوعات جهتساز:
ما در نقشه راه 81 موضوع جهت ساز را شناسائی کردهایم.
3-7-1 تبیین موضوع جهتساز در قوه قضائیه
3-7-1-1 بحث پیشگیری از جرم، یک موضوع جهتساز
یکی از این موضوعات جهتساز، بحث پیشگیری از جرم است. طبق گزارش مسئولان قوه قضاییه، ورودیهای پرونده در این قوه، در حال زیاد شدن است.
3-7-1-2 غیر قابل انکار بودن موضوع توسط قوه قضائیه
این قوه میگوید: باید برای راههای جلوگیری از وقوع جرم فکر کنیم. اگر ما از این موضوع شروع کنیم، از جایی شروع کردهایم که غیرقابل انکار قوه قضاییه است.
3-7-1-3 ایده پیشگیری بنیادین جرم یک بخش از نقشه راه
ما در نقشه راه- در تحلیل چگونگی پیشگیری از جرم- ایدهای ارائه دادیم به نام «پیشگیری بنیادین اسلامی». در این ایده، ارتباط بین الگوی اداری جامعه و وقوع جرم را با سه مقدمه بحث کردیم.
3-7-1-3-1 مرتبط بودن انجام جرم به تربیت افراد
سوال اول این است که آیا کسانی که جرم انجام میدهند و مرزهای اجتماعی را میشکنند، به شخصیت و تربیتشان مرتبط است یا نیست؟ مخاطب ما قطعاً جواب خواهد داد آری و جواب این سوال مثبت است.
3-7-1-3-2 مرتبط بودن تربیت افراد با نهاد خانواده
سوال دوم را مطرح میکنیم: آیا شخصیت و تربیت افراد - که اگر بد شد وقوع جرم نتیجهاش است- با نهاد خانواده مرتبط است یا نه؟ بلافاصله کارشناس و متخصص امر پاسخ خواهد داد آری.
3-7-1-3-3 مرتبط بودن خوب یا بد بودن خانواده با الگوی آموزش جامعه
سوال سوم را مطرح میکنیم: آیا اینکه خانوادهای خوب یا بد باشد، به الگوی آموزش جامعه ارتباط دارد یا نه؟ جواب میدهد مرتبط است؛ چون وقتی ما آموزش ندادیم که خانواده چه لوازمی دارد و چگونه با شوهر و همسر رفتار کنیم. چگونه بچهها را تربیت کنیم؛ وقتی پسر یا دختر سر خانه خودش میرود اصلاً نمیداند که چگونه باید رفتار کند. وقتی روابط خانواده به هم ریخت، آنگاه بچه تربیت خوبی نخواهد داشت و وقتی بچه خوب تربیت نشد، میتواند در آینده مرتکب جرایمی شود.
3-7-1-3-4 مرتبط بودن مساله جرم با الگوهای اداری جامعه نظیر آموزش
پس ببینید الگوی آموزش خانواده روی نهاد خانواده و تربیت فرزندان تاثیر دارد و نتیجه عدم تربیت، وقوع جرم شد. ما مساله جرم را تحلیل کردیم و رسیدیم به بخشی از الگوهای اداری جامعه مثل الگوی آموزش.
3-7-1-3-5 عدم کارایی الگوی آموزش جامعه به علت غربی بودن
حالا سوال میکنم آیا آموزش فعلی ما جزء الگوی توسعه غربی است یا خیر؟ مجدداً به بحث الگو رسیدیم.
3-7-1-3-6 پذیرش مساله الگوی پیشرفت توسط قاضی به عنوان نیاز، وقتی از موضوع جهتساز شروع کنیم
ولی قوه قضاییه یا قاضی که به مساله ما فکر میکند، دیگر نمیتواند بگوید که مساله الگوی پیشرفت اسلامی به من ربطی ندارد. میگوید الگوهای اداری جامعه در تربیت افراد تاثیر دارد.
3-7-1-3-7 امکان ارتباط دادن سایر الگوهای اداره جامعه با مساله جرم
البته در اینجا تنها الگوی آموزش را مثال زدیم، در حالی که الگوی تولید، الگوی مصرف، الگوی امنیت و... هم تاثیرگذار است.
3-7-1-3-3 لزوم تغییر الگوهای اداره جامعه (تدوین الگوی پیشرفت) برای کنترل جرم
پس اگر بخواهیم جرم را کنترل کنیم باید الگوهای ادارهی جامعه را تغییر دهیم؛ تا خانواده تقویت شود و بعد در خانواده تقویت شده و خانواده اسلامی، شخصیت درست شکل بگیرد. شخصیت قوی و مستحکم، مرزها را نمیشکند و جرم وقوع پیدا نمیکند.
3-8 ایجاد موج در جامعه با مطرح کردن موضوعات جهتساز:
اگر ما این تئوریهای 81 گانه را مطرح کنیم، موجی در جامعه ایجاد خواهد شد؛ که مهمترین مساله ما، مساله تولید الگوی پیشرفت اسلامی است.
3-9 روش تمرکز روی موضوعات جهتساز در تقابل با روشهای نظری مطرح در الگوی پیشرفت
این روش، روشی است در مقابل روشهای نظری؛ که الآن مطرح است و برای آن همایش میگیرند و سعی میکنند با طرح نظری مبانی اسلامی، مساله الگوی پیشرفت را تولید کنند.
3-9-1 روش پردازش روی موضوعات جهتساز همه اقشار را درگیر موضوع میکند
آن روش در بلندمدت بر روی نخبگان تأثیراتی دارد ولی اگر روش پردازش موضوعات جهتساز را استفاده کنیم، تقریباً همه اقشار جامعه ضرورت مساله الگو را متوجه میشوند.
4- دعوت از علاقمندان برای کمک به تولید الگوی پیشرفت اسلامی
4-1 نقشه راه تولید شده؛ آغاز راه تولید الگوی پیشرفت
نقشه راهِ تولید شده، آغاز کننده کار تولید الگو است، نه آن کاری که تکمیل کننده باشد.
4-2 معرفی پیشینه نقشه راه تولید شده
این نقشه محصول 15 سال مطالعه است. درست است که تدوین این نقشه 4 الی 5 سال طول کشیده ولی مطالعه راجع به انقلاب را از ده سال قبل از این پروژه شروع کرده بودیم. تقریباً با همه نحلههای فکری که راجع به انقلاب بحث کردند در این 15 سال ارتباط و جلسات مفصلی داشتیم.
4-3 موضوع نشستها: تشریح سوال «چگونه الگوی پیشرفت را تولید کنیم؟»
عرض ما این است: کسانی که در کشور، سوال ذهنشان چگونگی کمک به فرآیند تولید الگوی پیشرفت اسلامی است، برای این دوستان یک سری نشستها برگزار میکنیم و سوال «چگونه الگوی پیشرفت را تولید کنیم؟» را تشریح میکنیم. موضوع نشستها، مساله چگونگی تولید الگوی پیشرفت اسلامی است و جوابمان هم معرفی اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی است، این نقشه در فضای مجازی در دسترس است.
4-4 معرفی آییننامه برگزاری نشستها:
برگزاری نشستهای ما هم تابع یک آییننامه است که آن هم در "پایگاه اطلاعرسانی نقشه راه" در اختیار علاقهمندان است.
4-5 اعلام آمادگی برای برگزاری نشست:
پس اگر در هر جایی از کشور دوستانی هستند که مساله امام خامنهای مساله ذهنشان شده است و میخواهند توان خودشان را صرف این موضوع مهم کنند، حاضریم در حد بضاعت فکری نشستهایی برایشان برگزار کنیم.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.